سقوط شرکت‌های بسیاری (مانند اندرون، ورد کام و گلوبال کراسینگ) اثربخشی حاکمیت شرکتی، کیفیت گزارش‌های مالی و قابلیت اعتماد کارکردهای حسابرسی را با تردید همراه ساخت. این موارد تقلب در صورت‌های مالی، نگرانی‌های جدی را درباره؛ اثربخشی حاکمیت شرکتی، صداقت و رفتار اخلاقی مدیران ارشد به‌ویژه زمانی که آن‌ها متهم به دستکاری حساب‌ها شده‌اند، کفایت و اثربخشی مهار‌های داخلی، قابلیت اتکای گزارش‌های مالی، کیفیت حسابرسی و درستی بازارهای سهام به همراه داشتند . تقلب‌های صورت‌های مالی به‌عنوان یک تحریف عمدی یا حذف مبالغ و اطلاعات افشا شده در صورت‌های مالی با هدف فریب‌دادن استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی تعریف شده است. همچنین. ارائه اطلاعات نادرست عمدی درباره وضعیت مالی شرکت، با ارائه نادرست عمدی یا حذف مبالغ یا اطلاعات افشا شده در صورت‌های مالی برای فریب‌دادن استفاده‌کنندگان است  از این‌رو، حضور تقلب به‌عنوان عاملی بحران‌زا در عرصه مالی، تهدیدی جدی برای اعتماد عمومی به اطلاعات مالی و فرآیند گزارشگری مالی محسوب می‌شود و هزینه‌ها و پیامدهای سنگینی برای گروه‌های مختلف به دنبال دارد (برزگرعباسپور و همکاران، 1402).

در سالهای اخیر، موضوع تقلب در صورتهای مالی توجه زیادی را به خود جلب کرده است و تقلب در گزارشات مالی رو به افزایش است. تقلب صورتهای مالی با عناوینی همچون تقلب حسابداری، تقلب مدیریت، و یا گزارش مالی تحریف شده شناخته می شود. این اتفاق زمانی رخ می دهد که صورتهای مالی (گزارشگری) حاوی اطلاعات غلط و یا نادیده گرفتن حقایق مالی (میزان، افشا یا شواهد) برای فریب کاربران باشد. صورت ¬های مالی متقلبانه اثرات منفی زیادی بر اقتصاد دنیا داشته و به خسارات قابل توجهی برای افراد و شرکتها منجر شده است. شواهد بیانگر این مطب می باشد که در حال حاضر تقلب در صورتهای مالی وجود دارد و این تقلبها برای دنیای کسب و کار بسیار شایع و پرهزینه است(کامرانی وعابدینی ،1401).روند افزایشی تقلب در محیط کسب و کار دنیای امروزی باعث شده کشف تقلب در صورت های مالی به موضوعی نوظهور برای صاحبان بنگاه های تجاری، صنایع و همچنین تحقیقات دانشگاهی تبدیل شود (شرما و پانیگراهی  ،2013)رسوایی های مالی شرکت های بزرگی همچون انرون، ورلدکام در دنیا و آثار زیان باری که در طی یك دهه گذشته به بار آورده اند، باعث کاهش اعتماد عمومی و بویژه کاهش اعتماد سرمایه گذاران نسبت به گزارش های مالی و خدمات حسابرسان شده است ، از این رو سازمان ها باید در تلاش دائمی برای پیشگیری،بازدارندگی و کشف تقلب باشند (امیدی  وهمکاران،2019).

گزارشگری مالی فرآیند گزارش اطلاعات حسابداری یک شرکت به کاربران آن است. بر اساس هیئت استانداردهای حسابداری مالی، گزارشگری مالی محدود به تهیه و ارائه صورتهای مالی نیست، بلکه شامل روش های ارائه و تفسیر اطلاعاتی است که به طور مستقیم یا غیرمستقیم با اطلاعات مالی سروکار دارد. درنتیجه صورت های مالی تنها بخشی از گزارشگری مالی است. شفافیت اطلاعات در بازارسرمایه با گزارشگری مالی شرکتها در ارتباط نزدیک است (گاینور و همکاران  ،2016) ، گزارشگری مالی وسیله ای برای انتقال اطلاعات مالی مناسب شرکت به ذینفعان داخل و خارج شرکت مورداستفاده قرار می گیرد (اروین و همکاران  ،2021). کیفیت گزارشگری مالی شرکتها نقش مهمی در روند تصمیمات کاربران اطلاعات حسابداری دارد. با این حال، استدلال می شود که شرکت ها ممکن است از دستکاری سود و تقلب در ارقام صورتهای مالی، برای پنهانکاری عملکرد ضعیف شرکتها استفاده کنند (کایهان ،2021).

انتشار اطلاعاتی كه صحت ندارد و واقعیات مالی و عملکردی بنگاه را بصورت خلاف واقع نمایان می نماید، ناشی از تمایل مدیریت به پنهان كاری و كتمان واقعیت بوده كه هم می تواند در راستای انحراف تصمیمات استفاده كنندگان باشد و هم جهت دستیابی به مقاصدی كه به نفع تمامی ذینفعان نیست. لذا استفاده كنندگان از گزارش های مالی همواره بایستی احتمال وقوع گزارشگری متقلبانه درصورت های مالی و گزارش ها منتشر شده شركت را از طریق ارزیابی صورت های مالی، پیگیری اخبار و رویدادهای مرتبط با بنگاه و ... مورد تحلیل قرار دهند تا بتواند كیفیت اطلاعات مندرج در گزارش ها مالی را تبیین نمایند (تاراسی وهمکاران،1398).رسوایی های متقلبانه رخداده در اواخر قرن بیستم به علت حرص و طمع و فعالیت های مالی مربوط به آن باعث کاهش اعتماد عمومی و به ویژه کاهش اعتماد سرمایه گذاران نسبت به گزارش های مالی و خدمات حسابرسان شده است (رضایی  و کرامبلی  ،2007)همچنین، بی توجهی به تقلب و فساد مالی نشانگر خوش باوری غیرمنطقی است و از همین جا است که بنگاهها آسیب می بینند.تقلب و فساد مالی از دیرباز در فرهنگ ها، سامانه های قوانین، اصول اخلاقی و ادبیات بشرمذموم و عملی مجرمانه دانسته شده است و انواع رفتارها و مجازات های فردی و اجتماعی به صورت مختلف مثل مدارا، طرد، حبس و مجازات های مشابه نتوانسته اند این پدیده شوم را، که ناشی ازآزمندی انسان ها است، ریشه کن کند. با این وجود، سازمان ها باید در تلاش دائمی برای پیشگیری ، بازدارندگی و کشف تقلب  باشند. سازمانی که از تلاش برای مبارزه با تقلب دست بکشد یا خطرتقلب را بی اهمیت بداند بی تردید در معرض خطر تقلب بیش تری قرار دارد. کشف نکردن تقلب به دلیل پایین بودن آن و همچنین، گزارش نکردن تقلب و غیره به معنی نبود تقلب نیست (بی شاپ وهیدوسکف ،2009).

وجود تقلب و تداوم آن در صورت های مالی، آثارگسترده ای بر سلامت مالی شرکت ها و توسعه پایدار بازار سرمایه دارد. روش های متداول حسابرسی در پیشگیری و کشف صورت های مالی متقلبانه، نتوانسته اند با تقلب های حسابداری نوظهور به دلیل فقدان دانش مورد نیاز داده-کاوی، پیچیدگی تقلب های جدید و عدم تجربه کافی حسابرسان کنار بیایند. در این پژوهش، از مدل های آماری و یادگیری ماشین در دست یابی به الگویی با کارایی بالا در پیش بینی  تقلب  حسابداری استفاده شد.تعدادی از محققین مالی، حسابداری را به عنوان یک سیستم اطلاع رسانی تلقی می کنند و به عقیده برخی از آنها هدف اصلی حسابداری ارائه اطلاعات مفید برای تصمیم گیری می باشد. این وظیفۀ محققین این علم است که اطلاعاتی را فراهم کنند تا تصمیم گیرندگان بتوانند براساس آنها تصمیم گیری صحیحی را اتخاذ نمایند.

2-1- مقدمه

2-2-مفاهیم نظری تقلب در صورتهای مالی

2-2-1- مفاهیم گزارشگری متقلبانه در صورتهای مالی

2-2-2-طبقه بندی انواع تقلب در صورتهای مالی

2-2-3- الگوي های تجربی کشف و پيش بيني تقلب صورتهای مالی

2-2-3-1-تقلب ‌از ‌طريق ‌شناسايي ‌نادرست ‌درآمدها

2-2-3-2-تقلب‌از‌طريق‌حساب‌موجودی‌کالا‌و‌بهای‌تمام شده‌کالای‌فروش رفته

2-2-3-3-تقلب‌ از‌ طريق‌ بیان‌ بیشتر‌ از‌ واقع‌ دارايي ها

2-2-3-4- استفاده‌ نادرست‌ از‌ اقلام‌ خارج‌ از‌ ترازنامه

2-2-3-5- تقلب ‌از ‌طريق افشای‌ناکافي

2-2-3-6-تقلب ‌از ‌طريق ‌دستکاری ‌در ‌بدهيها

2-2-4-الگوهای نظری کشف و پيش بيني تقلب صورتهای مالی

2-3- اهمیت وضرروت مطالعه تقلب صورتهای مالي

2-4-مبانی نظری در ارتباط با تقلب در صورتهاي مالي ومتغیرهای پرکاربرد حسابداری

2-4-1- تقلب در صورتهاي مالي و معيارهاي عملكرد شرکت

2-4-2- تقلب در صورتهاي مالي و معيارهاي ريسك

2-4-3- تقلب در صورتهاي مالي ومعيارهاي نظام راهبری شرکتی

2-4-4- تقلب در صورتهاي مالي و کمیته ی حسابرسی

2-4-5-تقلب صورت های مالی و کیفیت اطلاعات حسابداری

2-4-6-تقلب صورت های مالی و حسابرسی داخلی

2-4-7- تقلب صورت های مالی و هوش مصنوعی

2-5-عوامل موثر بر وقوع تقلب در صورت های مالی

2-6- پیشینه تحقیقات انجام شده پیرامون موضوع تقلب صورتهای مالی

2-6-1- پیشینه داخلی تحقیقات تقلب صورتهای مالی 1403-1402

2-6-2- پیشینه خارجی تحقیقات تقلب صورتهای مالی 2023-2022

منابع....................