وجوه نقد از منابع مهم واحدهای تجاری است. تحلیل گران و استفاده کنندگان صورت های مالی ،سطح نگهداشت وجوه نقد را نشانه ای از سلامت اقتصادی واحد تجاری و تداوم فعالیت آن می دانند. طبق متون مالی، وجوه نقد و جریان های نقدی در تصمیم گیری های مالی نقشی اساسی دارند. پژوهش های انجام شده در این زمینه نشان می دهند که عوامل متعددی بر نگهداشت وجه نقد از جمله فرصت های رشد شرکت، سود تقسیمی، نوسان جریانات نقدی عملیاتی ، میزان خالص سرمایه در گردش، بدهی های بلندمدت ، اندازه شرکت و سودخالص تاثیرگذار هستند(ریاضی وهمکاران،1403). اهمیت آگاهی از میزان نگهداشت وجه نقد در یافته چنگ و تنگ (2021) خلاصه می شود که با افزایش سطح نگهداشت وجوه نقد ، بهره وری کل شرکت افزایش می یابد. وجوه نقد، یکی از سیال ترین دارایی های مالی شرکت ها می باشد . این ویژگی موجودی نقد، اهمیت فوق العاده ای را به آن بخشیده، توانایی اخذ تصمیمات مالی بهینه و به موقع، به مقدار زیادی تحت تأثیر این ویژگی قرار دارد (سلیمانی امیری وهمکاران،1400). وجه نقدی از دارایی های مهم و حیاتی هر واحد تجاری است . شرکت ها و مدیران واحد تجاری باید بیشتر به بحث مدیریت نقدینگی بپردازند، چراکه کسری یا مازاد وجه نقد شرکت می تواند تبعات منفی بر عملکرد و ارزش شرکت ها داشته باشد. بنابراین، همواره این بحث مطرح می شود که چه میزان وجه نقد در شرکت ها نگهداری شود،سطح بهینه ی برای نگهداشت وجه نقد برای هر شرکت و جود دارد، اما ممکن است در دنیای واقعی، میزان وجه نقد نگهداری شده توسط شرکت متفاوت از سطح بهینه آن باشد . در صورتی وجه نقد شرکت از سطح بهینة آن فاصله گرفته باشد، در این صورت هزینة نگهداری وجه نقد بیشتر از منافع آن است که باعث می شود که ارزش وجه نقد نگهداری شده از منظر سهامداران کاهش یابد و ارزش شرکت تنزل پیدا کند(سجادی وصفی خانی،1397).
شرکت ها سطح بهینه نقدینگی خود را با تعیین میزان اهمیت هزینه های نهایی و منافع نهایی ناشی از نگهداری وجه نقد تنظیم میکنند. نکته مهم این است که سطح مطلوبی از وجه نقد برای شرکت ها وجود دارد که در آن مدیریت براساس تحلیل هزینه منفعت و افزایش ارزش شرکت نسبت به نگهداری آن تصمیم گیری می کند. نگهداری وجه نقد از احتمال بحران مالی می کاهد و به عنوان ذخیره امن برای مواجه با زیان های غیر منتظره به شمار می رود. مدیریت برای حداکثرسازی ثروت سهامداران، باید مانده وجه نقد شرکت را به نحوی تنظیم نماید که منافع نهایی ناشی از نگهداری وجه نقد با هزینه نهایی آن برابر شود (پورغفار و قادرزادهاسکویی، 1400).
نقدینگی خاصیتی از داراییها است که به زمان و هزینه تبدیل آنها به پول بستگی دارد. به عبارتی، هزینه مبادله یک دارایی با پول، معیاری برای سنجش نقدینگی آن دارایی است(فرامرزي وهمکاران(1396). قابلیت بکارگیری دارایی) بر تصمیمات عملیاتی و مالی شرکت تأثیر می گذارد ، برای شرکت هایی که در تنگنای مالی هستند ، نقدشوندگی دارایی بسیار مهم است زیرا آنها می توانند دارایی ها را بفروشند تا از ورشکستگی جلوگیری کنند(میچی وتاکاشی ،2021) نقدینگی یک عامل مهم در قیمت گذاری و بازده دارایی های درآمد ثابت و سهام است (دیاز و اسکریبان ،2020).
برای افزایش سودآوری بایستی نظارت دقیقی بر روی منابع و مصارف خود داشته باشند تا بتوانند نقدینگی حاصل از عملیات را به نحو احسن هدایت کنند. هدف از پیش بینی نقدینگی،کسب اطمینان از داشتن منابع کافی وجوه در یک سطح هزینه قابل قبول در آینده است. سیستم های اقتصادی مستقل از اینکه به هر یک از بخش های اقتصادی وابسته باشد، نسبت به سیستم مالی بسیار تأثیر پذیر میباشد. بدین ترتیب بررسی وضعیت نقدینگی به منظور جلوگیری از وقوع شرایط بحرانی، نه تنها باعث کمک به فعالیت بنگاه مالی می شود، که در سطح وسیع تر،برعملکرد کلیه نهادهای اقتصادی به طور غیر مستقیم اثرگذار است. درنهایت میتوان گفت که،مدیریت نقدینگی اثربخش،در بهبود و توسعه اقتصادی کشور حائز اهمیت میباشد(احمدي شالي ووصفي ،1396).وجود نقدینگی خصوصا در دوران رکود اقتصادی برای موسسه حایز اهمیت است و مدیریت نقدینگی از وظایف اصلی مدیر مالی به شمار می رود، زیرا اگر این نسبت ها متناسب نباشد ممکن است شرکت نتواند به موقع اصل و بهره بدهی های خود را پرداخت نماید(ثنا گستر وهمکاران،1397).
2-2-مبانی نظری نقدینگی شرکت
بقای یک شرکت با توانایی عملکرد سودآورانه و مدیریت زمان دریافت و پرداخت وجوه نقدی بستگی دارد ،به منظور سنجش عملکرد یک شرکت، اصلی ترین شاخص در متن صورت های مالی شرکت انتشار یافته و در قالب یک رقم سود یا مشتقی از آن همچون سودِ هر سهم خلاصه می گردد وسود های جاری، پیش بینِ جریان های نقدی آتی بوده و این سودها نسبت به جریان های نقدی عملیاتی کنونی از نظر ارزشی مرتبط تر می باشند، و مرتبط بودن ارزش جریان های نقدی عملیاتی و سودها ممکن است بر اساس شرایط اقتصادی مختلف، متفاوت باشد (صیدخانی وهمکاران،1400).
نگهداری داراییهای نقدی هزینههای خاص خود را دارد، بهنحویکه نگهداری زیاد وجه نقد منجر به تضاد نمایندگی بین مدیران و سهامداران میگردد. این امر بهنوبه خود منجر به افزایش اختیارات مدیریتشده و درنهایت ممکن است به منافع سهامداران آسیب وارد کند؛ بهعبارتدیگر، ازآنجاکه وجوه نقد دارای نرخ بازده پایینی بوده و بهطور آشکاری بر بازده بازار و همچنین بر عملکرد شرکتها اثرگذار است، لذا نگهداری وجه نقد بالا، میتواند منجر به ایجاد هزینه فرصت برای شرکت شود. از طرف دیگر عدم نگهداری وجه نقد برای شرکتهایی که با محدودیت تأمین مالی روبرو هستند ممکن است باعث از دست رفتن فرصتهای سرمایهگذاری آنان شده و بر بازده شرکت تأثیر منفی داشته باشد (چان ، 2019). نگهدارى وجه نقد، احتمال بروز بحران مالى را کاهش میدهد و ذخیرهای مطمئن در زمان مواجهه با زیانهای غیرمنتظره محسوب میشود. همچنین در زمان رویارویى شرکت با محدودیتهای مالى، پیگیرى سیاستهای سرمایهگذاری مطلوب، میسر میگردد و هزینههاى جمعآوری منابع مالى یا نقد کردن دارایىهاى موجود نیز کاهش مییابد (صفریگرایلی، 1393).
2-1-مقدمه
2-2-مبانی نظری نقدینگی شرکت
2-2-1- مفاهیم نقدینگی
2-2-2-وجه نقد نگهداری شده
2-2-3-عوامل تعيين كننده وجه نقد شرکت
2-2-3-1-عوامل تعيين كننده وجه نقد بر اساس نظريه موازنه
2-2-3-2-عوامل تعيين كننده وجه نقد از ديدگاه سلسله مراتبى
2-2-3-3-عوامل تعيين كننده وجه نقد از ديدگاه نظريه جريان نقدى آزاد
2-2-4-وجه نقد عملیاتی
2-2-5-نسبت های نقدینگی شرکت
2-2-5-1-نسبت جاری
2-2-5-2-نسبت سري (آني)
2-2-5-3-نسبت وجه نقد نگه داری شده در شرکت
2-2-5-4-نسبت وجه نقد عملیاتی
2-2-6- انگیزه های نگهداشت وجه نقد
2-2-7-نقدینگی بانک ها
2-3-ارتباط نظری نقدینگی شرکت و متغیرهای پرکاربرد حسابداری
2-3-1- ارتباط نظری نقدینگی و کمیته حسابرسی
2-3-2- ارتباط نظری نقدینگی و عملکرد مالی حسابداری
2-3-3- ارتباط نظری نقدینگی ومعیارهای حسابداری نظارتی
2-3-4- ارتباط نظری نقدینگی و کیفیت اطلاعات حسابداری
2-3-5- ارتباط نظری نقدینگی ومتغیرهای کلان اقتصادی
2-3-6- ارتباط نظری نقدینگی شرکت و مدیریت سود
2-4-پیشینه تحقیقات انجام شده در ارتباط با نقدینگی.وجه نقد نگهداری شده
2-4-1- پیشینه تحقیقات انجام شده داخلی میزان نگهداشت وجه نقد 1403-1402
2-4-2- پیشینه تحقیقات انجام شده خارجی میزان نگهداشت وجه نقد 2023-2022
منابـــع................