مقدمه:
در طي متابوليسم محصولات زائد سمي تشكيل مي‌شود كه وسيله‌اي وجود داشته باشد كه سلول‌هاي زنده را از وجود مواد زائد پاك نمايد كه اين عملكرد در بدن بر عهده كليه‌ها مي‌باشد. به همين علت در صورت هرگونه نقصان در عملكرد كليه‌ها اين مواد زايد در بدن تجمع يافته و باعث برهم زدن تعادل و ثبات بدن مي‌گردد. علاوه بر اين كليه‌ها موجود تنظيم حجم مايعات بدن، تنظيم الكتروليت‌ها و تعادل اسيد و باز مي‌گردد. كليه‌ها و ديگر ساختمان‌اي سيستم ادراري نقش مهمي در تنظيم محيط داخلي بازي مي‌كنند. آناتومي و فيزيولوژي كليه و مجاري ادرار: در يك تقسيم‌بندي مجازي ادراري را به دو قسمت زير تقسيم مي‌كنند:
1ـ مجراي ادراري فوقاني: (upper urinary tract) شامل: كليه‌ها و ------
2ـ مجراي ادراري تحتاني: (lower urinary tract) شامل: مثانه، پيشابراه
كليه: كليه‌ها دو عضو لوبيايي شكل هستند كه در زير پريتوئن پاريتال در زاويه دنده‌اي مهره‌اي يا كوستودرتمبرال (osto-vertebral angle) قرار گرفته‌اند. اطراف آنها را بافت همبند احاطه كرده است و در يك غشاء قطور از چربي در حفره شكمي و خارج از پرده ----- قرار گرفته‌اند. كليه‌ها از مهره دوازدهم قفسه سينه (T12) تا مهره يكم تا سوم كمري (L1-L3) قرار گرفته‌اند. كليه سمت راست قدري پايين‌تر از كليه سمت چپ قرار گرفته است كه اين به علت وجود كبد در سمت راست مي‌باشد. وزن هر كليه حدود 200-150 گرم و طولي حدود cm13-11 دارند. قسمتهاي يك كليه از خارج به داخل عبارتند از:
1ـ كپسول كليه: كه نسج آن از بافت همبند و بسيار محكم بوده و قسمتهاي زيرين را محافظت مي‌كند.
2ـ كورتكس كليه: بعد از كپسول قرار گرفته است كه كپسول بومن و لوله‌هاي پيچيده در آن قرار دارند.
3ـ بخش مركزي كليه: در اين قسمت لوپ هنله و توبول‌هاي جمع‌كننده ادرار قرار دارند.
ساختمان ميكروسكوپي كليه‌ها: در هر كليه حدود يك ميليون نفرون وجود دارد. نفرونها واحدهاي عملياتي كليه مي‌باشند كه ادرار در نفرون تشكيل مي‌شود و ادرار تشكيل شده در اين نفرونها وارد لوله‌هاي جمع‌كنند ادراري شده و لوله‌هاي جمع‌كننده ادرار بعد از الحاق به همديگر به گلنچه كليه ختم مي‌شوند. هر نفرون از قسمتهاي زير ساخته شده است:
1ـ كپسول بومن 2ـ لوله خميده دور
3ـ توسن هنله 4ـ لوله خميده دور
گلومرول چيست؟ گلومرول عبارت است از يك كلاف مويرگي كه در داخل كپسول بومن واقع شده است كه خون توسط يك شريان آوران به داخل آن وارد شده و بعد از تصفيه اوليه توسط شريان ديگري به نام شريان وابران ناميده مي‌شود. از كپسول بومن خارج مي‌گردد.
توجه: حدود 25% برون ده قبلي (cardiac output) وارد كليه‌ها مي‌گردد (يعني حدود cc1200 در دقيقه)
حالب‌ها: حالب‌ها به عنوان دو عضو لوله‌اي شكل از كليه منشاء گرفته و در ناحيه‌اي موسوم به تريگون در مثانه وارد مي‌شوند. حالب‌ا از عضلات صاف ساخته شده‌اند و توسط سيستم حجمي سمپاتيك عصب‌گيري مي‌شوند. عملكرد حالب انتقال ادرار از گلنچه كليه به سمت مثانه مي‌باشد.
مثانه: در قسمت تحتاني شكم در زير سميفنريوبيس واقع شده است و به صورت كيسه جمع‌آوري ادراري عمل مي‌كند. مثانه به علت دارا بودن غشاء مخاطي چين‌دار و خاصيت ارتجاعي ديواره‌هاي عضلاني آن به طور قابل ملاحظه‌اي مي‌توان ---- شود و مقدار زيادي ادرار را در خود جاي دهد. مثانه توسط سيستم عصبي سمپاتيك و پاراسمپاتيك عصب‌رساني مي‌شود. هنگامي كه حجم ادرار مثانه به حدود cm400 برسد احساس ادرار كردن به فرد دست خواهد داد.
پيشابراه: به عنوان خروجي ادرار از مثانه عمل مي‌كند طول پيشابراه مردان حدود cm20 (8 اينچ) و در خانم‌ها حدود cm5/4 (5/1 اينچ) مي‌باشد.
فيزيولوژي كليه‌ها: نفرونها با سه فرآيند زير در تشكيل ادرار دخالت دارند:
1ـ تصفيه (Filtration):
2ـ بازجذب (Reabsorbtion)
3ـ ترشح (Secration)
وظايف كليه‌ها:
1ـ حفظ تعادل آب و الكتروليت‌ها
2ـ كمك
پشتیبانی 24 ساعته :
09909994252
برچسب ها:
تحقیق جامع پزشکی